Bedava Performans Arttirmanin Yolu...

OVERCLOCKiNG

Overclocking Nedir ?

Overclocking basit anlamda bir bilesenin veya bilesenlerin üreticisi tarafindan önerilen hizdan daha yüksek bir hizda çalistirilmasini saglamaktir.Overclocking konusunda akla ilk gelen soru''Acaba bu islem güvenli mi ? '' Bu sorunun cevabi ise doga kanunlarina karsi gelircesine sabit degildir.Yani bazi bilgisayar kullanicilari bu islemi güvenli olarak tanimlayabilirken bazilari ise hayir güvenli degil cevabini verebilir Genellikle bu konu hakkinda ''Evet.Bu islem güvelidir'' cevabina kimse inanmaz.Overclocking'in en bas belasi sorunlardan biri olan asiri isinma herkezin gözünü korkutabilir.

Neden Overclocking ?

Çünkü bu aslinda çok basit bir islemdir.Bu yazida bu islemin neden bu kadar basit oldugunu görecegiz. Asil bu riskleri göze almanizin sebebi ise bilgisayarinizi overclock etmek onun daha hizli çalismasini ve standart ayarlarindan çok daha yüksek performans göstermesini saglayacaktir.Bunun açiklamasi ise bilgisayarinizda yüklü olan uygulamalarin duyarli olacagi , daha hizli çalisacagi özellikle islemci yogun islemlerin daha hizli çalisacagi seklindedir.Eger olaya spesifik bakacak olursak ve Pentium 133 MHz islemciyi 200 MHz hizina overclock ettigimizde bilgisayarinizin hizi iki katina çikar hemde hiç bir ek maliyet gerektirmeksizin .Tabii ki burada tek bir sogutucu faninin bilgisayarin içindeki parçalari yeterince soguttugunu varsayarsak.Ayrica bu islemi gerçeklestirmek sanilanin aksine oldukça kolaydir.

Bunun için elektrik konnektörü denilen (genellikle Jumper olarak bilinir) bir kaç parçanin yerini degistirmek yeterli olacaktir.Böyle bir hiz artisini saglamak için genellikle islemcinizi upgrade etmeniz gerekirAyrica böyle bir upgrade sizin mevcut anakartinizida degistirmenize sebep olabilir.Fakat overclock etmek ise çok daha ekonomik bir seçenektir.Böylelikle sizin gerekli olan performansi saglamaktan uzak olan PC'nizi kaldirip bir kenera koymak yerine hiç olmazsa bir süre daha kullanmanizi saglayabilir.

Bilmeniz Gerekenler

Tabii ki overclock için ne yapacaginizi bilmeden bilgisayarin içine dalipta jumper'larin yerini degistirme islemine baslayamazsiniz.Ayrica anakart ayarinizi BIOS üzerinden yapmaniza olanak taniyan bir anakartiniz bulunuyorsa bilgisayarinizin kasasini bile açmaya ihtiyaç duymayabilirsiniz.Bunun için ilk önce BIOS ayarlarina girin.BIOS ayarlarina bilgisayariniz ilk açildiginda delete tusunu basili tutarsaniz rahatlikla girebilirsiniz.BIOS ayarlarinda islemci hizini yükseltecek bir seçenege raslarsaniz bu sayfalarda yer alan , jumper ayari semalarina bakmaniza gerek kalmaz. Ama bu semalara bakmak islemcinizin ve bellekleriniz nerede oldugu açisindan faydali olabilir. Ama genellikle karsilasilan durum , anakart ayarinin bilgisayar kasasinin içerisinde bir yerde saklanmis olmasidir.

Jumper Ayari

Sizin için gerekli olan jumper'lari bulmak zor olabilir ama bu sadece anakartin üzerinde yer alan jumperlarin yerini buluncaya kadardir.Anakart kullanin kilavuzundan hangi jumperlara ihtiyaciniz oldugunu ögrenin.Elinizdeki klavuzu kaybettiyseniz yinede sorun yapmayin Internetten bu bilgileri teymin edebilirsiniz tek yapmaniz gereken anakart ismini bilin ve o üretici firmanin web sitesini ziyaret edin.Bellek Yuvalari - Bellek Sürekliligi overclock isleminin anahtar bilesenleridir. Özellikle 66MHz hizinin üzerine çiktiginiz zaman.Eger anakartinizi 100MHz hizina yükseltmek istiyorsaniz belleklerinizi de PC100 hizina yükseltmek zorunda oldugunuzu göreceksiniz.Eger sistem veri yolu hizini 66MHz' in üzerine yükseltmeyi düsünmüyorsaniz bu konuyu dert etmeye gerek yok.

Islemci

Islemcinizin su anki hizina bagli olarak belkide islemcinize sogutucu fana ihtiyaç duymayabilirsiniz. Fakat bilgisayarinizi overclock düsünüyorsaniz sogutmayi öncelikleriniz arasina almanizda fayda var. Overclock islemini yaparken size en çok yardimci olacak sey anakartinizin kullanma kilavuzu.

Önce Biraz Teknik Bilgi

Anakartlar degisik hizlarda ve yapilarda islemcileri çalistirmak için tasarlanmistir.Bunun ise bir kaç sebebi bulunur ; böyle olmasa üretim maliyetleri anakart üreticileri için oldukça yüksek olur , PC'lerin upgrade edilmesi zorlasir ve en önemlisi bazi tekellerin olusmasina sebebiyet verir.TÜm bu saydigimiz sebepler bilgisayarimizin overclock edilmesini daha basit hale getirir.Bu basit overclock islemini elinizdeki islemciden daha hizli bir islemci ile degistirilmesinde yapacaginiz islemlerden farksiz kilar.Hemde elinizdeki islemciyi yerinden çikarmadan.

Hiz Bilgisi

Bu islemin basit olmasinin baslica sebeplerinden birisi islemci hizinin , anakartin hizi ve çarpan katsayilarinin birer kombinasyonu olarak tanimlanmis olmasidir.Bu bahsettigimiz konular bazilari için çok teknik konular olabilir fakat bu teknik bilgileri daha detayli bir sekilde anlatilacaktir.Anakartinizin kendine has bir saat hizi bulunur.Bu hiz bilgisayarinizdaki tüm parçalarin , buna islemcide dahil anakartinizin degisik alanlari bu hizin paydalari halinde çalisir.Halen ülkemizde kullanilmakta olan çogu bilgisayarin daha dogrusu bu bilgisayarlardaki anakartlarin sistem veri yolu hizi 66MHz 'dir .Yeni çikan anakartlarda ise bu 100MHz 'dir.Burada vurgulanmasi gereken nokta PCI veriyolu hizinin anasistem hizinin bir kesiri olmasidir.66MHz anakartlarda bu sistemin yarisi , 100MHz anakartlarda ise üçte biri oranindadir. Bu durumda anakartin sistem veri yolu hizini arttirmak sadece islemciyi hizlandirmaz ayrica tüm sistemin daha hizli çalismasini saglar.Bilmeniz gereken bir diger nokta ise islemcinizin çarpan ayaridir.Bu ayarlar anakartin veri yolu hizi ile çarpildiginda islemcinizin çalistigi degeri gösterir.Buradaki önemli nokta ise islemcinin kendi hizinin olmadigi , sadece anakart veriyolu hizinin bir fonsiyonu oldugudur.Bu da bilgisayar satin alirken anakart seçiminin ne kadar önemli oldugunu gösterir.Veriyolu hizi , Front Side Bus veya FSB olarak anilan anakart hizi ve çarpanlar bagimsiz olarak degisir.Bu hizlari degistirmenin iki yolu vardir.Anakartiniz ise bu iki yoldan birini destekler. Ya BIOS ayarlari ile yada daha genel olan jumper ayarlari ile .Bu ayarlari degistirmeye deginmeden önce bilinmesi gereken ise mevcut sisteminizdeki ayarlar ve bu ayarlari degistirme seçenekleriniz.

Sizi Uçuracak Seçenekler

Asagidaki tabloda çarpan ve veriyolu hizi ile ilgili seçenekleri bulacaksiniz .Bu tablo herkezin yararlanacagi bir tablo oldugu için öncelikli görevimiz bu tablodan mevcut sisteminizin tabloda hangi noktaya denk düstügünü tespit etmek olmali.Size ipucu vermsi açisindan ülkemizde kullanilan genel sistemler üzerine bir tablo hazirlandi.Unutmayin ki çogu anakart 66MHz veriyolu hizinda çalisir. Diyelimki 166MHz hizinda bir islemciniz var .Veriyolu hizinda 66MHz. Buradan islemcinizin çarpaninin 1/2 oldugu sonucunu çikarabilirsiniz. (Fakat bu ayarlari anakartinizin kullanim kilavuzundan onaylamaniz gerekmekte.166MHz hiza ulasmanin bir çok yolu oldugunu unutmayin.)Anakartinizin jumper ayarlari ile kullanim kilavuzunu karsilastirarak verileri dogrulayabilirsiniz.

Overclock Seçenekleri

Hangi hiza kadar overclock yapabilirsiniz? Bilgisayarinizi hangi hiza overclock edebileceginizi kestirmeniz için size bir tablo hazirladik. Sol satirda veri yolu hizi yer alan toblonun en üst satirinda ise çarpan katsayilarini bulacaksiniz. Koyu ile isaretlenmis olan degerler ise yaygin bir sekilde kullanilan ayarlari gösterir.


Çarpan
Çsa x1 x1 1/2 x2 x2 1/2 x3 x3 1/2 x4 x4 1/2 x5
Veri
Yolu
133 133 199 266 333 399 466 532 599 665
112 112 168 224 280 336 392 448 504 560
103 103 155 206 258 309 361 412 464 515
100 100 150 200 250 300 350 400 450 500
90 90 135 180 225 270 315 360 405 450
83 83 125 166 208 250 291 332 374 415
75 75 112 150 188 225 263 300 338 375
66 66 100 133 166 200 233 266 300 333
60 60 90 120 150 180 210 240 270 300

 

Kilavuzu Kaybettim

Her ne kadar is overclock yapmaya geldiginde anakartin kullanim kilavuzu önemli faktör olsada bunu çok büyültmeyin.Bu verilere ulasmanizi saglayacak iki kaynak var.Birincisi , Word Wide Web ya da yaygim degisle internet.Eger sansli iseniz anakartinizin üzerinde jumper ayari tablosu yer aliyor.Bu toblolara dikkatlice bakmaniz gerekmektedir.Bu biraz uzmanlik isidir fakat yukaridaki tabloda yer alan 2.5 x , 3x veya 60 ve 66MHz gibi rakamlari ararsaniz isiniz kolaylasmis olur. Bulacaginiz rakamlar yukaridaki tablonun bir alt kümesinden olusacaktir. Ama endiselenmeyin bu rakamlar sadece anakartinizin sinirini belirtir. Web'e göz atmak : Ne çesit overclocking denemesine girerseniz anakart üreticilerinin web sitelerini ziyaret ederek burdaki anakart semalari size yardimci olacaktir. Böylece jumper ayarlari konusunda bilgi edinmis olacaktir.Iste overclocking ile ilgili bilmeniz gereken ön bilgi bu kadar .Simdiye kadar okuduklariniz size gereken tüm bilgiyi sagladi.Fakat icraata geçmeden önce karsilastirmaniz gereken bazi durumlarda mevcut.Fakat bu bilgiler sizin daha hizli bir bilgisayara kovusmaniza yardimci olacak. Overclocking islemi hiçte zor degil fakat dogru prosedürleri uygulamadiginiz zaman basiniz oldukça agirabilir.Hatirlatmakta fayda var. Overclocking bilgisayarin hizini arttirma sanatidir.Orjinal ayarlari degistirerek daha hizli bir bilgisayara sahip olabilirsiniz.Bu islem ile çok anormal bir hiz artisina sahip olabilirsiniz ama genellikle elde edeceginiz hiz standart hizin %10 fazlasidir.Bilmeniz gereken diger bir olgu da elinizdeki anakarta overclock yapamayabileceginiz durumlarida oldugu. Bu tamamen anakartin özellikleri ile sinirli. Üreticinizin önerdigi CPU hizi önemli bir faktör olsada anakartiniz eb üst seviye islemci için ayarlanmissa, sizin oyun alaninizin kisitlandigida bir gerçek.Eger anakartinizin sizin upgrade yapmaniza olanak tanimiyorsa bu anakarti upgrade ederek , overclock islemini tekrar düsünebilirsiniz.Overclocking ile islemcinizin ömrünüde kisalttiginizi bir kenara not alirsaniz sizin için faydali olabilir.Bu tipki otomobillerin motorlarina yapilan modifikasyondan sonraki hizli asinmayala aynidir.Hatta bu islem ile islemcinizi kullanilmaz hale bile getirebilirsiniz.Onun için overclock sürecini baslatmadan önce tüm bu riskleri göz önüne almaniz gerekmektedir. Genellikle karsilasilan sorun islemcinizin yeni ayarlarda çalismasini reddetmesidir.Böyle bir durumda anakartinizi, üreticinin tavsiye ettigi ayarlara getirerek sorunan kurtulabilirsiniz.

Üç Adimda Overclocking

-1-) Bilgisayarinizin çalismasini istediginiz hizi seçin .Sonra anakartinizin kullanma kilavuzuna bakin ve jumper ayarlarinin nereden yapildigini bulun
-2-) Jumper ayarlarini bir kargaburun araciligla veya elinizle degistirin.sonra ayarlari dogru yaptiginiza emin olun.Emin olmak için bir kez daha bakin.
-3-) Son olarak bilgisayarinizi çalistirmayi deneyin.Eger bilgisayariniz POST testini geçer ve islemcinizi tanir, Windows'u çalistirirsa bilgisayarinizi overclock yaptiniz demektir

Elektirk Olgusu

Overclocking bilimden ziyade bir sanattir.Bunun için adim adim bu islemin anlatilmasi imkansiz. Söylenebile cek tek sey ise bilgisayarinizi hizlandirmak için önünüzde iki yöntem oldugu. Aklinizda belirli bir hiz varsa bilgisayarinizi bu hizda çalistirmak için gerekli ayarlari yapabilirsiniz. Daha açik görüslüyseniz bilgisayarinizin hizini islemciniz çalismayacak duruma gelinceye kadar yavas yavas arttirabilirsiniz.Her iki yönteminde kendine göre avantajlari vardir. Birinci yöntem size yaptiginiz ise degecek sonuçlar verebilir ama overclocking konusunda da biraz uzmanlik gerektirir.Ikincisinde ise nereye vardiginizi kestirmek biraz güç olabilir.Sanirim hangi islemi seçtiginize karar verdiniz. Simdiye kadar gördüklerinizle bilgisayarin anahtar bilesenlerini taniyorsunuz.Sistem veri yolu hizi ve çarpan jumper'larin nerede oldugunu biliyorsunuz. Artik bilgisayar kasasini açmaya haziriz.Hazirmisiniz..?

Overclocking

Windows'u ve bilgisayarinizi kapatiniz.bilgisayarin fisini pirizden çikartin ve kasayi açin.Eger anti statik bilekliginiz varsa onu takin.Yoksa bir güç kaynagina bir tornavida ile güç kaynagina bir kaç dakika dokunun.Bu makinadaki statik elektrigi bosaltacaktir.Bilgisayardaki zarar verecek tek bir sey varsa o da statik elektriktir.Eger anakartinizin sistem veri yolu hizini arttiracaksaniz bunu veri yolu jumper'larinin ayarini degistirerek yapacaksiniz.Eger bunu yapamayacaksaniz dogrudan islemci çarpani jumper'larina yönelin.ONlardaki yeni düzenlemeleri yapin. Jumper'larin yerini degistirirken bir kargaburun kullanirsaniz isiniz basitlesir..Buradaki ayarlari yaparken anakart kullanim kilavuzundaki özelliklere uygun olarak yaptiginiza emin olun.Son olarak yeteri kadar islemci sogutmasina sahip olup olmadiginizi kontrol edin.Ayarlar tamam , uçus zamani Eger jumper ayarlarinizi dogru yaptiginiza eminseniz bilgisayarinizi tekrar baslatiniz. Kontrol edeceginiz ilk sey ise Power On Self Test - POST adi verilen bilgisayara elektrik gelip gelmedigini kontrol eden mekanizmanin çalisip çalismadigidir.Eger bilgisayariniz açilisiyorsa tekrar geriye dönüp yaptiklarinizi kontrol edin.Ya da baska bir overclock yöntemi kullanin. Örnegin anakart sistem veri yolu hizini degistirdiyseniz islemci çarpanini degistirin ve bilgisayarinizi yeniden baslatin.Eger basariliysaniz BIOS'unuz islemcinizi yeni hiziyla taniyacaktir.Simdi Windows'u çalistirmayi deneyin.Eger Windows çalismiyorsa bilgisayarinizi DOS altinda çalistirin ve ne kadar uzun süre çalistigini kontrol edin.Büyük ihtimalle bilgisayarinizi çok fazla miktarda overclock ettiniz.Windows'u çalistirmak istiyorsaniz duragan bir bilgisayar elde etmek için ayarlarinizdan hizini biraz düsürün ve tekrar deneyin.Daha sonra Windows'a normal bir sekilde girebiliyorsaniz da hemen sevinmeyin.Bilgisayarinizin duragan bir sekilde kontrol etmeniz gerekmektedir.Onu kendi halinde yarim saat birakin , hiç bir sorun yoksa overclock isleminiz basarili olmus demektir.Ama hemen havalara uçmayin.Islemcinizin asiri derecede isinmadigindanda emin olun.Parmaginizi islemcinin üzerinde bir kaç saniye tutmaya çalisin. Tutamiyorsaniz asiri isinma sorunu var demektir.Ama hersey yolundaysa bilgisayarinizi biraz daha hizlandirmak için denemeler yapabilir veya bes para vermeden elde ettiginiz performans artisini kutlayabilirsiniz.Overclock islemini basardiniz. Fakat bilgisyarinizi overclock ettikten sonra bilgisayariniz normalden fazla sorun yaratiyorsa öncelikle nereye bakmaniz gerektigini bilmiyorsunuz.Ama ilk yarim saati sorunsuz atlatirsaniz ileride pek bir sorun yasayabileceginizi söylüyebiliriz.

Bu Kokuda Nerden Geliyor ?

Overcloc'un bilgisayariniza en büyük etkisi asiri isinma olacaktir. Sistem veriyolu hizini veya çarpan ayarlarini arttirdiginiz zaman islemcinizin isisi farkedilir bir derecede artacaktir.Bu isinin etkisi bilgisayarinizin çok daha sik araliklarla göçmesine sebep olacaktir.Islemcinizin max. çalisma hizlari 70 derece civarindadir.Ama ürünlerinizin web sitelerine giderek kontrol etmenizde yarar var. Is overclockin' e gelince isinma gerçekten büyük önem tasir.

Daha Büyük Fan

Günümüzde bilgisayarlarin çogu, asiri isinmayi önlemek için , opsiyonel isinma / fan kombinasyonu ile gelir.Bu da bilgisayarinizi bir veya birkaç adim overclock etmenize olanak tanir. Ama böyle oldugunda bile bilgisayarinizi daha hizli çalistirmayi düsünebilirsiniz. Bu durumda bilgisayarinizdaki asiri isinmayi engelleyecek çözümlere yönelmeniz gerekir ama öncelikle en yakin bilgisayar saticiniza gidip asiri isinma sorununu anlatip çözüm arayabilirsiniz.

Anakart Üreticileri

Firma Web Sitesi
ABIT

Amptron International

ASUS

BioStar

haintech

FIrst International Computer Inc.

Giga-Byte Technology Co. Ltd.

Micro Star International

MITAC International

PC Ware

Pine Technology Ltd.

Soyo

Supermicro

Takram Technology

www.abit-usa.com

www.amptron.com

www.asus.com

www.bioteq.com

www.chaintech.com.tw

www.fica.com

www.giga-byte.com

www.msi.com.tw

www.achme.com

www.pcware.com

www.pinegroup.com

www.soyo.nl

www.supermicro.com

www.tekram.com

ÖNEMLI AÇIKLAMA : Bu sayfadaki bilgiler PC Net Dergisinin Mart/2000 tarihinde piyasaya çikan dergiden alinmistir.Buradaki bilgileri uygulayipta aksi taktirde bilgisayariniza bir zarar gelirse bundan ne ben nede PC Net Dergisi sorumlu degildir.